ศศินี อภิชนกิจ และจารุวรรณ พาณิชย์พันธุ์. 2552. ประสิทธิผลของการนวดเท้าด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทยเพื่อลดอาการเท้าชาในผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลอุดรธานี พ.ศ. 2552
บทคัดย่อ
การศึกษาเรื่องประสิทธิผลของการนวดเท้าด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทยเพื่อลดอาการเท้าชาในผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลอุดรธานี พ.ศ.2552 เป็นการวิจัยเชิงทดลองแบบ One group pre – post test โดยเป็นการศึกษาประสิทธิผลของการนวดด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทยในผู้ป่วยเบาหวานที่ตรวจพบว่าเท้าชาอย่างน้อย 1 จุด โดยใช้อุปกรณ์ตรวจคือ Semmes-Weinstein monofilament ทั้งก่อนและหลังการนวดด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทย กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ได้รับการตรวจประเมินเท้า และพบว่าเท้ามีจุดที่ไม่รู้สึกอย่างน้อย 1 จุด และได้รับการนวดด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทย ครั้งละ 30 นาที จำนวน 1 ครั้งต่อสัปดาห์ต่อเนื่องกัน เป็นเวลา 8 สัปดาห์ ขนาดของกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 30 คน ซึ่งใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การตรวจความรู้สึกในการป้องกันอันตรายของเท้าก่อนและหลังการรับการนวดด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทย ด้วยอุปกรณ์ Semmes-Weinstein monofilament และแบบตรวจประเมินสุขภาพเท้าผู้ป่วยเบาหวาน กลุ่มงานอายุรกรรม โรงพยาบาลอุดรธานี (ประยุกต์จากโรงพยาบาลเทพธารินทร์ กรุงเทพมหานคร) เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2552 ถึง 30 เมษายน 2552 วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติพรรณนา ได้แก่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติวิเคราะห์ใช้ Dependent t-test ผลการวิจัยมีดังต่อไปนี้
เมื่อให้การบำบัดด้วยการนวดเท้าด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทยครบ 8 สัปดาห์ พบว่า กลุ่มผู้ป่วยเบาหวานที่มีอาการเท้าชาทุกระดับความเสี่ยง มีอาการเท้าชาลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
จากการศึกษาดังกล่าว แสดงให้เห็นว่า การดูแลผู้ป่วยเบาหวาน ควรจะมีการตรวจเท้าผู้ป่วยเบาหวานเป็นระยะๆ เพื่อที่จะได้คัดกรองภาวะเสี่ยงของเท้า และให้การดูแล รักษาตามความเหมาะสม การดูแลเท้าผู้ป่วยเบาหวานที่มีอาการเท้าชา โดยพิจารณานำการนวดเท้าด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทยมาใช้ผสมผสานกับการดูแลด้วยการแพทย์แผนปัจจุบันและอาจนำมาสอนให้ผู้ป่วยดูแลตนเอง โดยหัดนวดเท้าด้วยตนเองที่บ้านได้ซึ่งเป็นการบำบัดด้วยตนเองอย่างง่าย และทำได้สม่ำเสมอ เป็นการลดความเสี่ยงของเท้าเบาหวานที่อาจช่วยลดการสูญเสียต้องถูกตัดเท้าหรือนิ้วเท้าในอนาคตได้
